De grote hoeveelheid openstaande vacatures in het speciaal onderwijs laat duidelijk zien dat hier het lerarentekort het hardst toeslaat. Hoe is dit tekort zo tot stand gekomen, en wat zijn de gevolgen hiervan? En dan misschien wel de belangrijkste vraag: hoe worden deze openstaande vacatures zo snel mogelijk opgevuld?
Speciaal onderwijs in een notendop
Speciaal onderwijs wordt vaak samen gebruikt met het begrip ‘speciaal basisonderwijs’, maar verschil mag er duidelijk zijn. In de regel geldt dat speciaal basisonderwijs zich richt op kinderen die door lichte problematiek niet in het reguliere onderwijs mee kunnen gaan. Voor kinderen die kampen met zwaardere problematiek, zoals een handicap of psychische problemen of gedragsproblemen, is het speciaal onderwijs opgericht. Deze vorm is onderverdeeld in vier verschillende clusters, zodat alle kinderen met overlappende behoeftes de begeleiding krijgen die zij nodig hebben.
Lerarentekort creëert vicieuze cirkel
Door de begeleiding die kinderen in het speciaal onderwijs nodig hebben, ligt de werkdruk in het speciaal onderwijs hoger dan in het regulier onderwijs. Hierdoor ontstaat er een vicieuze cirkel: de werkdruk van so-leerkrachten ligt van zichzelf hoger dan gemiddeld, waardoor docenten afgeschrikt worden om in het speciaal onderwijs les te willen geven. Het lerarentekort in het speciaal onderwijs neemt hierdoor verder toe, wat gepaard gaat met een hogere werkdruk op de so-leerkrachten, want lessen vallen uit en leerkrachten moeten hierdoor regelmatig invallen. Bij kinderen die stabiliteit vereisen zorgt dit voor veel chaos, wat verdere gedragsproblemen in de hand werkt.
De cirkel doorbreken
Praktische oplossingen zijn er nog niet en dus zijn openstaande vacatures overal te vinden. Grootschalige veranderingen zullen moeten plaatsvinden om het docentschap aantrekkelijker te maken, zeker in het speciaal onderwijs. In de tussentijd vullen veel scholen hun openstaande vacatures indoor zelf te headhunten naar geschikte leerkrachten. Uiteindelijk moeten ook de kinderen met zwaardere problematiek opgevangen worden, zodat zij, met de juiste begeleiding gegeven en de juiste leerkrachten, ook hun educatie kunnen voltooien in een omgeving dat hen niet hindert, maar juist helpt.